Soepvlees met uitjes, braadworst, speklappen, zult, brij, worstenbroodjes.
Het waren Brabantse vleesgerechten die we kenden van plaatjes en boeken, hoogstens zagen we bij de Zaanse slager iets wat er op leek zoals saucijzen.
De eerste kennismaking was bij klasgenootjes thuis.
Er werd eierstamp opgediend met boter. Of boontjes-aardappels-speklappen met vette jus.
Op feestjes waren er worstenbroodjes (nu immaterieel erfgoed), in ouderwetse café’s werden toostjes met zult rondgedeeld, in boerenkeukens balkenbrij gebakken. En met de kermis was er gegarandeerd soep waarvan het vlees apart werd geserveerd met uitjes. Erg lekker en mals vlees, vooral als het van het bot was.
Mijn vader keek er niet vreemd tegenaan, als boerenjongen zal hij vaker zware en machtige maaltijden gegeten hebben.
Voor ons was het overdaad. We vonden het vet en vooral te zout maar alles went. Toen we het bier leerden waarderen volgde de rest vanzelf.
–
Eenmaal getrouwd kon ik geen tegenwicht bieden, niets typisch Zaans.
Het zal wel bestaan maar in ons gezin werd zuinig gegeten en vooral mager, we moesten niets hebben van vet en vellen. Misschien dat broeder (meelgerecht in een kussensloop) iets van die streek was, ik weet het niet.
Deuvekater (ook duivekater), Opperdoezers, Weespermoppen en Beemsterkaas zijn wel Hollands maar niet specifiek Zaans.
–
Met de jaren veranderde veel, ook de maaltijdmode.
Toch bleven oude opvattingen leven. Een vriendin hoorde ons likkebaardend verslag doen van de fijne biefstuk die een slager leverde. Dat kende zij niet.
Zegt ze later verontwaardigd: ‘Is dat alles? Ik heb het geprobeerd en flink laten sudderen, we vonden er niks an.’
Precies zo verkeerd als wij het met die speklappen deden.
–
Jumbo verkoopt af en toe duivenkater…
Een Krommeniër als ik, wel fijn
LikeGeliked door 1 persoon
Wij aten het vroeger ook, meestal op een feestje of met Pasen.
LikeLike
Interessant ook het verschil tussen de voedingswaren in NL en België. Van veel van deze etenswaren had ik nog nooit gehoord. Ondertussen leerde ik het natuurlijk wel kennen, maar ook ik houd het bij magere kost met weinig of geen vlees. Ook mijn grootouders aten heel vet. Mijn ouders al minder omdat mijn moeder te horen kreeg dat ze op haar cholesterol moest letten en mijn vader te zwaar was. Mijn moeder moest gelukkig ook niks van vellen of klonters hebben.
LikeGeliked door 1 persoon
Hoe het Belgische eetpatroon is weet ik niet, Zeeuwse schoonzuster roept erover. Ze noemt het smaakvol, Bourgondisch.
LikeGeliked door 1 persoon
Wat mij opvalt is dat men hier graag ‘een snelle hap opwarmt of bereidt.’ In de supermarkt is er hier ook minder keuze en zie je vaak de slogan ‘lekker makkelijk.’ Lekker en makkelijk gaat in België niet samen. Er wordt niet zomaar een bitterbal geserveerd aan de gasten. Je moet tonen dat je iets meer moeite voor hen deed. In België besteedt men meer tijd aan het koken en gaat men meer verse ingrediënten gebruiken. Er wordt gewoon ook meer over eten gepraat. Bijvoorbeeld op het werk worden er recepten uitgewisseld enz. Men is er gewoon meer mee bezig. Ook doet men niet moeilijk over een aperitief om 10 uur ‘s morgens of een andere culinaire zonde. Dat is het grote verschil, naar mijn mening. Het is gewoon een andere mentaliteit t.a.v. voeding. Zo zal een Belg ook nooit iets weten wat fel gekleurd is, zoals oranje of fel roze glazuur. Enfin, ik kan hier nog wel een tijdje doorgaan. Misschien moet ik er maar eens een blogje aan besteden.
LikeGeliked door 1 persoon
Dat is zo ongeveer wat schoonzus ook zegt en het is waar dat wij niet altijd het geduld kunnen opbrengen. Het verschil is merkbaar in het aanbod van supermarkten, dat las ik eerder in artikelen van AH.
Veel werk maken van maaltijden doe ook ik alleen voor gast- en feestdagen en dan pak ik uit alsof het on laatste avondmaal is. ☻
LikeGeliked door 1 persoon
Gedicht met foto?
LikeLike
Ik ben ook niet opgevoed met vet, in die mate dat ik me er vies aan maakte en zelfs het vet van magere hesp wegsneed.
Zult ken ik, maar verder eigenlijk weinig van die gerechten.
LikeGeliked door 1 persoon
Er is veel veranderd maar toendertijd -jaren ’60- werd hier nog machtig gegeten.
Van de grotere plaatsen weet ik het niet. Op het platteland was het nog lang traditioneel. Of er een taart gebakken werd of salade werd gemaakt: er kwam steevast veel boter, suiker en eieren aan te pas.
Ook de snert lag zwaar op de maag. Bovenpoot of hamschijf èn rookworst èn een paar aardappelblokjes èn een stukje mager spek. Ontzettend lekker, dat wel.☻
LikeGeliked door 1 persoon
Ik heb later -jammer genoeg- vette dingen leren eten en lekker vinden. En nu moeten we het weer afleren.
😀
LikeGeliked door 1 persoon
Ik heb moeite met de hoeveelheid… ☻☻
LikeGeliked door 1 persoon
Hm, dat is ook een probleem.
LikeGeliked door 1 persoon
Dat kan je wel zeggen…
LikeGeliked door 1 persoon
😀
LikeGeliked door 1 persoon
Het eten in de jaren 60 en 70 was hier ook veel vettiger dan wat we nu eten. Toen was cholesterol nog niet zo gekend.
LikeGeliked door 1 persoon
Zelf heb ik een veel te hoog cholesterolgehalte. Dat is bij mij erfelijk. Twee jaar lang heb ik ontzettend mager gegeten en echt bijna niks gezondigd. Resultaat: cholesterol was nog gestegen. Nu ben ik aan de cholesterolpil. Het kan niet anders. Voordeel is dat ik weer boerenboter met zout (heerlijk!) op mijn boterham mag smeren. Volgens de arts heeft in mijn geval voeding nog voor geen 10% invloed op mijn cholesterolgehalte. Als het erfelijk is, is er geen kruid tegen gewassen, tenzij de simvastatines dus.
LikeGeliked door 1 persoon
@ Suske
Nee en dat was geen voordeel, mensen werden nog niet zo oud als nu. Moet je zien hoeveel eeuwelingen er zijn.
LikeGeliked door 1 persoon
@ Matroos Beek
Dan heb je lelijke pech, daar kun je zelf niets aan veranderen.
Mensen mopperen op statines maar ze helpen wèl!
LikeLike
En ook hoe fit en gezond zestig plussers er nu bijlopen.
LikeGeliked door 1 persoon
Opvallend veel. We eten dus niet allemáál teveel suikers, vetten en zout.☻
LikeGeliked door 1 persoon
Speklppen hadden wij vroeger wel, maar ik was er niet gek op. Ik ken de zure zult voor op brood, mijn oudste broer was er gek op…hij was de enige…. ik werd al misselijk als ik er naar keek. Soepvlees zat bij ons gewoon in de soep, maar dat is wel lekker vlees. Worstenbroodjes ken ik nu ook wel…lekker!
Balkenbrij heb ik nog nooit geproefd en van de eierstamp heb ik nog nooit gehoord zelfs.
De braadworst…..ja…hier ook sauzijsen, maar nu neem ik liever een runderworstje.
Broeder hadden we hier ook, dat vond ik heerlijk…. vooral de volgende dag als het opgebakken werd….boter met stroop erover…jammie. Ik denk dat ik dat zo’n 50 jaar geleden voor het laatst at. Duivenkater hadden wij alleen met Pasen….. is wel iets Noord-Hollands….Amsterdam-Noord/Zaanstreek/Waterland……. de echte is bijna niet meer te vinden…er worden duivenkaters verkocht die zelfs het model niet meer hebben…..en die lekkere lichtzoete korst….jammie
LikeGeliked door 1 persoon
Hoofdkaas(zure zult) is een gerecht waarvan je de oorsprong niet wilt weten.😣
Balkenbrij ruikt lekker bij het bakken, net als bloedworst. Door de kruiden.
Eierstamp at ik maar 1 keer, gekookte ardappelen waar hardgekookte eieren door werden gestampt. Smaakt niet slecht maar droog, ieder zal zijn eigen keukengeheim er in verwerken, vermoed ik.Boter, bouillon of jus enz.
Broeder met stroop zou ik wel weer willen maar kan geen recept vinden.
LikeLike
Bruinebonenstamp met spekkies, stamppot andijvie met spekkies, zure zult,speklapjes, karbonaadjes, je kunt me ervoor wakker maken. Maar met mate.
LikeGeliked door 1 persoon
Wij aten bruine bonen met stroop, echt. Anders lustten we het niet.
Andijvie is te lekker om te stampen, lichtgestoofd, met kruimaardappel is het heerlijk.
Karbonaadjes aten we wel maar eventuele velletjes en vetrandjes sneden we er af.
We aren een ramp om voor te koken, zei moe.
LikeLike
Dat wakker maken dus met mate
LikeGeliked door 1 persoon
Leuk Bertie, de Zaanse keuken vergeleken met de Brabantse.
Tsja het is niet allemaal even lekker natuurlijk, veel vet brrr.
Het worstenbroodje, tijdens het ontbijt na de nachtmis met Kerstmis was heilig net als de beschuit met muisjes.
De runderbouillon op zondag, de hele nacht getrokken op een waakvlam, met heerlijk rundvlees apart geserveerd met zure uitjes, augurkjes en mosterd echt heerlijk.
Eierstamp daar heb ik nog nooit van gehoord.
Verder bakte ik elke zaterdag een appeltaart, vond ik leuk om te doen, na een tijdje werd het minder…..
Toen kwamen de dansles en de jongens in beeld.
LikeGeliked door 1 persoon
Dat soepvlees werd door schoonmoeder zorgvuldig uitgezocht. Met been, dat was het lekkerste vlees. Gekocht bij de beste slachter (slager).
Eierstamp was misschien niet speciaal Brabants, dat weet ik niet zeker.
Naar wat ik zag in de dorpen rondom werd er bijna overal veel en machtig gegeten bij elke rang of stand. Vlees, aardappelen, mik, pap.
Was dat toen niet overal zo in boerenplaatsen?
LikeLike
Inderdaad de Zaanse slager had een heel ander assortiment.
Heerlijk broeder met spekjes en stroop, kwijl.
Elke streek zijn eigen gerechten, maar in de Zaanstreek had je ook koekjes. Hans
LikeGeliked door 1 persoon
Koek en snoep bij de vleet. En chocola, ijsjes…. 🙂
LikeLike
Veldertjes met:
Uitgebakken spekjes
Piccalilly
Zilveruitjes
Augurk
Mosterd
Uitjes
Amsterdamse uitjes
Captains Dinner dus, alleen noemden wij het vroeger thuis niet zo.
En van bovenstaande hoeft niet alles erin natuurlijk, net wat je lekker vindt 🙂
LikeGeliked door 1 persoon
Lekkerrrr, wij noemden het gewoon capucijners met spek. Eet ik nog af en toe.
LikeLike
Haring met eutjes 😉
LikeGeliked door 1 persoon
Hahaha, die euige ui was iets bijzonders. Heus teun en keuken. ☻
Neefjes en nichtjes van verderop in NH hebben er vaak om gelachen.
LikeGeliked door 1 persoon
Ik ben een echte Zaankanter maar gek genoeg nooit met eu gesproken.
LikeGeliked door 1 persoon
Het ligt eraan uit welke plaats je komt. De Assendelftse klasgenootjes en Zaandijkse zwager hadden de eu, wijzelf ook (Wormer).
Misschien speelt ook de thuissituatie mee.
LikeGeliked door 1 persoon
Ja mijn ouder kwamen uit Beverwijk, daar kwam het door dat er niet met eu werd gepraat.
LikeLike
Zie je. Daar spraken ze niet erg plat, als ik me goed herinner.
LikeGeliked door 1 persoon
Nou anders plat, mijn moeder zei bijvoorbeeld dinnesdag en woennesdag Haha
LikeLike
Wij ook hoor, al deed onze moe haar best ons ‘netjes’ te laten praten. Ze had een grote hekel aan dat wai en jai. Niet dat het veel hielp.☻
De Beverwijkers die we kenden spraken heel redelijk.
LikeLike